در مرحله‌ای از رشد و تکامل کودکان، مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان از اهمیت بسیاری برخوردار است. این مراقبت‌ها نه تنها برای حفظ سلامت دهان و دندان‌های کودکان ضروری است، بلکه نقش بسیار مؤثری در رشد صحیح و توسعه مناسب فک و دهان آنها ایفا می‌کند. از این رو، آگاهی از مراقبت دندان کودک و اعمال آنها به صورت منظم، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان کودکان شامل فعالیت‌هایی مانند مسواک زدن منظم، استفاده از خیمه‌های دهانی، مصرف غذاهای سالم و مناسب، و مراجعه منظم به دندانپزشک می‌شود. این فعالیت‌ها، علاوه بر ایجاد عادت‌های بهداشتی سالم در کودکان، باعث حفظ سلامت دهان و دندان، جلوگیری از بروز بیماری‌های دهانی مانند پوسیدگی و التهاب لثه می‌شود و به تأخیر افتادن فرآیند کشیدن دندان‌های شیری کمک می‌کند.
با توجه به اهمیتی که مراقبت‌های بهداشتی دهانی و دندانی برای کودکان دارند، لازم است که والدین و مراقبین از آگاهی کافی در این زمینه برخوردار باشند و آنها را به صورت منظم و با استمرار به کودکان خود اعمال کنند. این نکته مهم، در بلندمدت به سلامت دهان و دندان کودکان کمک شایانی می‌کند و در طولانی‌مدت، به آنها اجازه می‌دهد تا از یک لبخند سالم و زیبا برخوردار باشند.
مراقبت‌های دهان و دندان قبل از رویش دندان
مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان کودک از بدو تولد اهمیت دارد. سلامت دهان و دندان نه تنها بر سلامت عمومی کودک تأثیر می‌گذارد، بلکه بر اعتماد به نفس و کیفیت زندگی او نیز اثرگذار است.
- تمیز کردن لثه‌های نوزاد: لثه‌های نوزاد را باید دو بار در روز با یک دستمال مرطوب و تمیز پاک کرد.
- استفاده از مسواک انگشتی: پس از رویش اولین دندان، می‌توان از مسواک انگشتی برای تمیز کردن دندان‌ها استفاده کرد.
- استفاده از خمیر دندان: پس از دو سالگی و با مشورت دندانپزشک، می‌توان از خمیر دندان حاوی فلوراید برای تمیز کردن دندان‌ها استفاده کرد. مراقبت‌های دهان و دندان پس از رویش دندان:
- مسواک زدن: دندان‌های کودک را باید دو بار در روز، صبح و شب، با مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک زد.
- نخ دندان: استفاده از نخ دندان برای تمیز کردن بین دندان‌ها و جلوگیری و درمان پوسیدگی دندان ضروری است.
- مراجعه به دندانپزشک: کودک باید هر شش ماه یکبار برای معاینه و جرمگیری به دندانپزشک مراجعه شود.
نکات مهم در مورد مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان کودک
بهبود بهداشت دهان و دندان کودکان از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این راستا، می‌توانید به نکات زیر توجه کنید:
- شروع به مراقبت از دندان‌های شیری
از زمان بروز اولین دندان شیری، مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان باید آغاز شود. استفاده از مسواک نرم و خیمه دهانی مناسب، از این دندان‌ها مراقبت کنید.
- مراقبت از تغذیه سالم
مصرف مواد غذایی سالم و باارزش برای دندان‌ها و لثه کودکان بسیار مهم است. کاهش مصرف مواد شیرین، مواد نفوذی و غذاهای پرچرب و شیرین، به سلامت دهان و دندان کودکان کمک می‌کند.
- شروع به استفاده از مسواک
با ظاهر شدن اولین دندان دائمی، مسواک مناسب و زمانبندی منظم برای مسواک زدن به دندان‌های دائمی آغاز شود. انتخاب مسواک مناسب برای سن کودک، مهم است.
- مراجعه به دندانپزشک
مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی دوره‌ای و دندانپزشکی پیشگیرانه، از اهمیت بالایی برخوردار است. این کار به زودی شناسایی مشکلات دهانی میانبر می‌کند و جلوی پیشرفت آنها را می‌گیرد.
- تشویق به عادت‌های سالم
از جمله این عادت‌ها، مسواک زدن منظم، کاهش مصرف مواد شیرین، و استفاده از مواد غذایی سالم است. تشویق کودک به این عادت‌ها، از سنین کودکی تا سنین بزرگسالی، از آینده سلامت دهان و دندان آنها حمایت می‌کند.
به یاد داشته باشید که مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان کودکان باید از سنین کودکی آغاز شود و به صورت منظم و پیوسته ادامه یابد. این مراقبت‌ها، به طول عمر سلامت دهان و دندان کودکان کمک خواهد کرد و از بروز مشکلات دندانی جلوگیری می‌کند. نکات مهم مراقبتی نیز در ادامه به طور خلاصه‌تر بیان شده است:
- الگوی صحیح تغذیه
- مصرف غذاها و نوشیدنی‌های سالم
- محدود کردن مصرف تنقلات و نوشیدنی‌های شیرین
- جلوگیری از عادت‌های مضر
- آموزش صحیح بهداشت دهان و دندان به کودک
علائم و نشانه‌های مشکلات دهان و دندان در کودکان
علائم و نشانه‌های مشکلات دهان و دندان در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد و تورم لثه؛ در صورتی که کودک شکایت از درد و تورم لثه داشته باشد، احتمالاً نشانه‌ای از التهاب لثه وجود دارد که نیازمند بررسی توسط دندانپزشک است.
- حساسیت دندانی؛ اگر کودکان در برابر غذاهای سرد یا گرم حساسیت دندانی نشان دهند، ممکن است دندان‌های آنها دچار مشکلاتی مانند پوسیدگی یا ترشح عفونت باشند.
- خونریزی لثه؛ خونریزی لثه، به عنوان نشانه‌ای از التهاب لثه یا مشکلات دیگر مانند زخم یا نشتی دندانی، مطرح است و نیازمند بررسی و درمان توسط دندانپزشک است.
- دندان‌های شکسته یا خارج شده؛ شکستگی یا خروج دندان از جای خود، نشانه‌ای از تروما یا آسیب دندانی است که نیازمند درمان فوری توسط دندانپزشک است.
- دهان بدبو و طعم ناخوشایند؛ اگر کودکان دچار بوی بد دهان یا طعم ناخوشایند دهان شوند، ممکن است دچار مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان یا عفونت‌های دهانی باشند که نیازمند مراجعه به دندانپزشک است.
- رنگ تغییری در دندان‌ها؛ اگر دندان‌های کودکان رنگ تغییری یافته باشند، مانند زردی، سیاهی یا لکه‌های سفید، ممکن است نشانه‌ای از مشکلات دندانی مانند پوسیدگی یا تراکم مواد معدنی باشد که نیازمند بررسی و درمان است.
به یاد داشته باشید که شناسایی زودرس علائم و نشانه‌های مشکلات دهان و دندان در کودکان، اهمیت بسیاری دارد و می‌تواند از پیشرفت مشکلات جلوگیری کند و به سلامت دهان و دندان آنها کمک کند. در صورت وجود هر گونه نشانه نگران‌کننده، بهتر است که به دندانپزشک مراجعه و مشکل را به او مطرح کنید.
با رعایت نکات و مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان، می‌توان از بروز مشکلات دندانپزشکی کودکان و اطفال در تهران پیشگیری کرد و به آنها کمک کرد تا از لبخندی زیبا و سالم محروم نباشند.